Στην εποχή του Ηρώδη

Ο Πάπας Λέων, στην τελευταία του ομιλία στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου πριν από τα Χριστούγεννα, θέλησε να μιλήσει για τους κινδύνους των μεγάλων χρηματοοικονομικών επενδύσεων και στις ολοένα και πιο ταραχώδεις εξελίξεις της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης. «Στην καρδιά φυλάσσεται ο αληθινός θησαυρός, όχι στα θησαυροφυλάκια της γης, όχι σε τεράστιες οικονομικές επενδύσεις, οι οποίες σήμερα δεν ήταν ποτέ τόσο τρελές και άδικα συγκεντρωμένες, ειδωλοποιημένες με το αιματηρό κόστος εκατομμυρίων ανθρώπινων ζωών και την καταστροφή της δημιουργίας του Θεού», τόνισε ο Ποντίφικας.

Στην ομιλία τους πλατεία του Αγίου Πέτρου, ο Πάπας Λέων ίσως και να μίλησε προφητικά για το σχέδιο «Project Sunrise», που αποκαλύφθηκε από την Wall Street Journal, λίγες ημέρες αργότερα. Πρόκειται για την πρόταση ανοικοδόμησης της αιματοβαμμένης Λωρίδας της Γάζας. Την  ιδέα της Κυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ να μετατραπεί η Γάζα σε μια παράκτια μητρόπολη υψηλής τεχνολογίας, σε ένα είδος Ριβιέρας της Μέσης Ανατολής. Όχι ένα ανθρωπιστικό έργο, αλλά μια αναπτυξιακή επιχείρηση που σχεδιάστηκε μέσα από τη γλώσσα των επενδύσεων, των αποδόσεων και των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

Επένδυση 112 δισεκατομμυρίων δολαρίων

Μπορεί να μην έχει σημειωθεί πρόοδος μέχρι στιγμής στην εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου στη Γάζα. Η εκεχειρία που συμφωνήθηκε τον Οκτώβριο, παραμένει εύθραυστη. Έκτοτε, έχουν σημειωθεί επανειλημμένα, φονικές επιθέσεις. Η Χαμάς δεν έχει ακόμη συμφωνήσει να παραδώσει τα όπλα της, κάτι που αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τις επόμενες φάσεις ενός ειρηνευτικού σχεδίου. Επιπλέον, το Ισραήλ μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει κανένα ενδιαφέρον να παραδώσει το μισό της παράκτιας λωρίδας που κατέλαβε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Και όμως! Τα σχέδια του «Project Sunrise» δείχνουν πολυώροφα κτίρια και αυτοκινητόδρομους, εκεί που σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν ερείπια στη Γάζα. Τα νούμερα είναι μιας μεγάλης παγκόσμιας επιχείρησης ακινήτων: 112 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάστημα 10 ετών, πολυτελή θέρετρα, τρένα υψηλής ταχύτητας, ενεργειακά δίκτυα με τεχνητή νοημοσύνη, πάνω από 100.000 νέες κατοικίες και μια ολοκαίνουργια διοικητική πρωτεύουσα, η Νέα Ράφα, σχεδιασμένη να φιλοξενήσει μισό εκατομμύριο κατοίκους. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Wall Street Journal», προσωπικότητες από τον κόσμο του Προέδρου Τραμπ, όπως ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, βρίσκονται στο επίκεντρο του έργου, επιβεβαιώνοντας τη συνέχεια μεταξύ διπλωματίας, επιχειρήσεων και εξωτερικής πολιτικής.

Οι 32 διαφάνειες PowerPoint που εξασφάλισε η αμερικανική εφημερίδα φέρουν την ένδειξη «Ευαίσθητο, αλλά όχι απόρρητο». Εκτός από τις απεικονίσεις σε υπολογιστή σύγχρονων οικιστικών συγκροτημάτων, περιέχουν επίσης πίνακες που περιγράφουν λεπτομερώς το πιθανό κόστος. Σύμφωνα με την εφημερίδα, το σχέδιο έχει παρουσιαστεί σε πολλά Κράτη του Κόλπου, στην Τουρκία και στην Αίγυπτο.

Πραγματοποιήθηκε ήδη μια συνάντηση στο Μαϊάμι μεταξύ του Κούσνερ, του Γουίτκοφ και εκπροσώπων από την Αίγυπτο, την Τουρκία και το Κατάρ. Ο Κούσνερ έχει αποδεδειγμένο ιστορικό στον τομέα των εμπορικών ακινήτων και έχει βοηθήσει στη διαχείριση της αυτοκρατορίας ακινήτων της οικογένειάς του. Διετέλεσε επίσης Σύμβουλος της Κυβέρνησης Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Από τότε που έφυγε από τον Λευκό Οίκο το 2021, ο Κούσνερ έχει επανατοποθετηθεί ως επενδυτής σε μια ποικιλία εταιρειών. Ίδρυσε την Affinity Partners, μια εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων με έδρα το Μαϊάμι, η οποία έχει συγκεντρώσει περισσότερα από 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια, μεγάλο μέρος των οποίων από κρατικά επενδυτικά ταμεία της Μέσης Ανατολής.

Αποστρατιωτικοποίηση και ανοικοδόμηση

Οι σχεδιαστές γνωρίζουν σαφώς τον κίνδυνο. Μια διαφάνεια αναφέρει με κόκκινο χρώμα ότι η ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας εξαρτάται από την «αποστρατιωτικοποίηση και απενεργοποίηση όλων των όπλων και των σηράγγων» από τη Χαμάς. Εάν η ασφάλεια είναι εγγυημένη, η εφαρμογή του σχεδίου θα μπορούσε να ξεκινήσει εντός δύο μηνών. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεισφέρουν 60 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια και εγγυήσεις. Το υπόλοιπο θα προέλθει από επενδυτές και άλλες χώρες. Η Κυβέρνηση της Γάζας θα μπορούσε στη συνέχεια να αναπτύξει περαιτέρω το έργο και να αποπληρώσει τα χρέη, σύμφωνα με την πρόταση. «Μπορείτε να δημιουργήσετε όσες διαφάνειες θέλετε», δήλωσε στην Wall Street Journal ο Στίβεν Κουκ, ανώτερος συνεργάτης για τη Μέση Ανατολή στο think tank Council on Foreign Relations, «κανείς στο Ισραήλ δεν πιστεύει ότι μπορείτε να φτάσετε οπουδήποτε και όλοι συμφωνούν».

Πού θα ζήσουν οι Παλαιστίνιοι;

Τεράστιες ποσότητες ερειπίων πρέπει να απομακρυνθούν πριν ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής. Αλλά το μεγάλο ερώτημα είναι πού θα ζήσουν δυο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που ζουν σήμερα στα κατεστραμμένα σπίτια στη Λωρίδα της Γάζας, κατά τη διάρκεια των εργασιών ανοικοδόμησης. Το σχέδιο αναφέρει καταφύγια και κλινικές. Λέγεται ότι τουλάχιστον δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι εξακολουθούν να ζουν στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι εργασίες προβλέπεται να ξεκινήσουν στη Ράφα, θα ακολουθήσουν στη Χαν Γιουνίς και τέλος στην πόλη της Γάζας. Η δομή του σχεδίου αποκαλύπτει μια σαφή επιλογή: Να διαχωριστεί το οικονομικό από το πολιτικό. Η Γάζα αντιμετωπίζεται ως χώρος που πρέπει να επαναχρησιμοποιηθεί, όχι ως κοινότητα με συλλογικά δικαιώματα. Η παλαιστινιακή αυτοδιάθεση παραμένει στο παρασκήνιο, ενώ η εστίαση είναι στον αστικό και τουριστικό μετασχηματισμό. Είναι μια γνώριμη λογική: Η ανάπτυξη ως υποκατάστατο της κυριαρχίας.

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα στοιχεία είναι η αρχική συγκέντρωση του πληθυσμού στη νότια Λωρίδα της Γάζας, γύρω από τη μελλοντική Νέα Ράφα. Επισήμως, πρόκειται για μια απόφαση που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της σταδιακής ανοικοδόμησης της υπόλοιπης περιοχής. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, δημιουργεί μια νέα ανθρωπογεωγραφία, την οποία πολλοί παρατηρητές ερμηνεύουν ως μια έμμεση μορφή αναγκαστικής εκτόπισης, μεταμφιεσμένη σε πολεοδομικό σχεδιασμό.

Στη χώρα των ερειπίων

Η ανοικοδόμηση δεν προβλέπεται να ξεκινήσει από τις κατεστραμμένες γειτονιές για την αποκατάσταση της κοινωνικής συνέχειας, αλλά με ένα προσεκτικά σχεδιασμένο νέο διοικητικό κέντρο. Αυτή η προσέγγιση δίνει προτεραιότητα στον έλεγχο του «χώρου» έναντι της ανοικοδόμησης του υπάρχοντος ιστού και κινδυνεύει να κρυσταλλώσει νέες εσωτερικές ανισότητες. Η  κριτική αφορά την ίδια τη γλώσσα του έργου: Θέρετρα, πολυτελή διαμερίσματα, απόδοση των επενδύσεων: Λέξεις που συγκρούονται με την πραγματικότητα ενός πληθυσμού που σημαδεύτηκε από καταστροφές, εκτοπισμούς και απώλειες. Το σχέδιο δεν αντιμετωπίζει βασικά ζητήματα όπως η ευθύνη για τις ζημιές από τον πόλεμο, οι αποζημιώσεις ή οι μηχανισμοί Δικαιοσύνης για τα θύματα. Έτσι, η Γάζα γίνεται μια οικονομική ''tabula rasa'', ένας «άγραφος πίνακας».

Το «Project Sunrise» προσφέρει μια ειρήνη χωρίς κυριαρχία. Η Γάζα θεωρείται ως ευκαιρία αγοράς, όχι ως το άλυτο ζήτημα μιας αποικιακής σύγκρουσης. Είναι ένα επικίνδυνο στοίχημα. Χωρίς ένα πλαίσιο δικαιωμάτων, κοινής ασφάλειας και κυριαρχίας, η ανοικοδόμηση κινδυνεύει να γίνει απλώς μια ακόμη μορφή διαχείρισης συγκρούσεων. Πιο σύγχρονη, πιο λαμπερή, αλλά όχι πιο σταθερή.

Ο Καρδινάλιος Ματέο Ζούπι το είπε πολύ καθαρά σε άρθρο του στον ιταλικό Τύπο: «Ζούμε σε μια εποχή δύναμης, την εποχή του Ηρώδη, όχι των παιδιών. Είναι η δύναμη του πολέμου και του επακόλουθου επανεξοπλισμού, σε μια τρελή βιασύνη που καθίσταται αναπόφευκτη αν δεν αρχίσουμε να επιβραδύνουμε. Είναι μια εποχή δύναμης, στην οποία υπάρχει ελάχιστος θεσμικός σεβασμός.

»Η βία αντικαθιστά τον επίπονο και απαραίτητο διάλογο μεταξύ των χωρών, σαν να μην έφταναν οι τραγικές και οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος. Είναι η δύναμη μιας βίαιης γλώσσας, που δεν φοβάται να καταστρέψει σχέσεις και να σπείρει διχόνοια, καθιστώντας τον άλλον άχρηστο και επικίνδυνο εχθρό. Είναι μια εποχή δύναμης, που μας κάνει να πιστεύουμε ότι είμαστε καλά και ότι μετράμε μόνο ως νικητές, καταδικάζοντάς μας έτσι να περιφρονούμε την ευθραυστότητα, την τρυφερότητα, την ταπεινότητα, την προσφορά, τη σιωπή». Αλήθεια. Σε έναν τέτοιο κόσμο, τι έχουν να πουν τα Χριστούγεννα;

naftemporiki.gr

«The New Daily Mail» 

Newsroom